| Wetteren in de periode 1850-1900 | ||||
| 1860 |
|
Wetteren
telt ongeveer Ter vergelijking: |
|
|
| 1098-1868 | De
oude Sint-Gertrudiskerk ... ...zou in het jaar 1098 reeds op haar plaats gestaan hebben, waar nu het marktplein is. Het was een kruiskerk met een Romaanse toren en een kerkhof rondom. Het koor en de kruisbeuken stamden uit de gotische periode. De binnenmuren waren witgekalkt behalve een gewelf waarop een nachtelijke hemel met sterren geschilderd was. De oude kerk kende een bewogen geschiedenis: zij was het doelwit van Gentse geuzenbenden. van beeldenstormers en van brandstichters. Op Paasmaandag 1604 brandde zij af "door ongheluck" en in 1679 ging de kerk voor de derde keer in de vlammen op, tijdens de grote brand in Wetteren waarbij ook verschillende omliggende huizen (met daken van stro) verwoest werden. Omstreeks 1850 werd de kerk te klein voor het aantal gelovigen. Burgemeester Vilain XIIII wou Wetteren ook verlossen van haar 'dorpse' uitzicht en meer de allure van een stad geven. Hij droomde van een groot 'panoramisch' marktplein waarrond een kerk en een gemeentehuis konden pronken. In mei 1861 begonnen de bouwwerken; het plan was van de vermaarde Gentse architect Minard. In 1866 wijdde Monseigneur Bracq, bisschop van Gent, de kerk met veel luister in. |
|
||
| 1822- 1873 |
Burggraaf
Charles Hyppolite Vilain XIIII 50 jaar burgemeester: van 1822 tot 1873 Hij werd op 7 mei 1796 als burggraaf te Parijs geboren. Zijn vader, Charles Joseph François Vilain XIIII was burgemeester van Wetteren van 1803. Na de voltooiing van zijn studies nam Charles Hyppolite dienst bij het Hollandse leger, waar hij het bracht tot de graad van luitenant bij de cavalerie. Op het einde van het jaar 1821, hij was toen 25 jaar, kwam hij zich te Wetteren vestigen in het kasteel aan de Zandstraat. Op 5 maart 1822 werd hij gemeenteraadslid en op 13 juni van datzelfde jaar werd hij de opvolger van Adriaan Francies De Vuyst als burgemeester van Wetteren. Hij zou dit zonder onderbreking blijven tot aan zijn overlijden in 1873. In 1872 werd zijn 50-jarig burgemeesterschap gedurende een hele week door duizenden Wetteraars gevierd. Op 17 juni werd Vilain XIIII verheven tot grootofficier in de Leopoldsorde en werd een gedenksteen ingemetseld in het nieuwe gemeentehuis dat op dat moment nog steeds in de steigers stond. De bouw van dat gemeentehuis betekende voor Charles H. de verwezenlijking van een lang gekoesterde droom: Wetteren had eindelijk de status van een echte gemeente verkregen met een ruim marktplein, waarop recht tegenover de statige kerk een fier gemeentehuis ('stadhuis' voor de Wetteraars !!!) uit de grond gerezen was. In zijn ambt van volksvertegenwoordiger (1831-1839) toonde hij veel interesse voor openbare werken. Hij zorgde in Wetteren voor de aanleg van moderne invalswegen: Dendermondse steenweg, baan Oosterzele-Lokeren en de baan Oombergen-Wetteren. Charles H. Vilain XIIII zwoer bij zijn unionistische visie die hij als burgemeester dan ook door zijn moreel gezag en diplomatisch vernuft wist te handhaven. Ook toen hij tussen 1840 en 1848 als diplomaat in Italië verbleef (Gezant van de koning van België bij de hoven van Turijn, Parma, Lucca en Toscanië) bleef hij zijn functie als burgemeester behouden. Wetteren kende tot aan zijn dood slechts één kieslijst: van rivaliserende politieke partijen was onder Vilain XIIII geen sprake! Een uitspraak van Ch. H. Vilain XIIII over Wetteren in 1872: "...Je
l'ai trouvée petite, elle s'est agrandie, |
|
||
| 1862 | Jan
Broeckaert Het boek 'Geschiedenis van Wetteren gevolgd door eene historische schets der omliggende gmeenten door Jan Broeckaert' rolt van de drukpers bij boek- en steendrukkerij Hebbenlinck in Gent. Broeckaert werd geboren te Wetteren op 13 februari 1837. Zijn vader was vlashandelaar en later ook winkelier. In 1854 stierf vader Broeckaert aan cholera en werd Jan kostwinner in het kroostrijke gezin. Als puber reeds legde Jan een grote belangstelling aan de dag voor de poëzie en voor de verheffing van de Vlaamse taal. In het midden van het jaar 1859 werd hij benoemd tot ontvanger-secretaris van het hospitaal en het Armbestuur. In zijn vrije tijd zette hij zich aan het schrijven aan de 'geschiedenis van Wetteren'. Dit boek was klaar in 1862 en was het begin van een veel prestigieuzer project: samen met Frans De Potter schreef Jan Broeckaert de geschiedenis van 46 Oost-Vlaamse gemeenten. Jan Broeckaert werd achtereenvolgens gemeentesecretaris en griffier bij het vredegerecht in Wetteren. Hij was ook secretaris en bestuurraadslid van de Teken- en Bouwacademie van Wetteren. In 1888 verliet het gezin Broeckaert Wetteren om zich te vestigen in Dendermonde, waar Jan griffier was bij de rechtbank van eerste aanleg. Hij was gehuwd met Marie Stephanie Ternest (de dochter van de hoofdonderwijzer Karel Lodewijk) en vader van 6 zonen en 2 dochters. Op 9 februari 1911 overleed Jan Broeckaert. In de Vlaamse weekbladen verschenen loftuigingen over zijn leven en werk. Hij had een roem verworven die ver buiten de grenzen van Wetteren reikte. |
|
||
| einde 19de E | De
kranten in Wetteren "De Eendracht" - katholiek weekblad (Verbaere - Zandstraat 34) eerste jaargang in 1868 - verscheen elke zondag - los nummer: 10 ct "De Volksstem" - vrijzinnig weekblad (Pol. Van Cuyck-Stoop - Zandtr. 38) -eerste jaargang in 1879 "De Calckenaar" - vrijzinnig volksblad (Pol. Van Cuyck-Stoop - Zandtr. 38) eerste jaargang ook in 1879 "De Scheldegalm" - aankondigingsblad (wed. Van Cuyck & Zoon) "De Zondagbode" - aankondigingsblad (sedert 1881) (wed. van Cuyck & Zn) "Gazette van Wetteren" nieuws- en aankondigingsblad (uitg. Bogaerts en Baeyens Holstraat Wetteren) 1ste jaargang 1863 |
Er werd
voortdurend een 'verbale' oorlog |
||
| einde 19de E | De
Zandstraat In de jaren 1860 was de Zandstraat een straat waarin verschillende handelaren gevestigd waren... Getuige hiervan zijn de talrijke advertenties in de kranten van toen: |
|
||
  |
|
|||
 |
||||
|
||||
| Daarnaast
woonden toen ook nog in de Zandstraat (uit: De Voksstem
zondag 7 sept. 1879) - Polidoor Van Cruyck-Stoop, rue du Sable 38 verkocht o.a. Champagne du Grand Orient, Engelsche geribde Waschmachienen (45 franken), Naaimachienen ... en was de uitgever van het vrijzinnig weekblad 'De Volksstem' - na zijn dood zetten zijn weduwe en zoon zijn activiteiten verder - Ser. Ronse-Van der Haeghen, koopman in Granen en Zaden meldt in sept. 1879 de lossing van een schip met beste Maïs, goed droog en gezond en uitmuntend voedsel voor het vee - 13 franken de 100 kilo - Hij beveelt zich in de gunst van eenieder! - Notaris Adolf Leirens - A. Van Landuyt, koperslager waschmachienen te koop tegen 32 franken, of in leening: 25 ct per dag |
||||
Bronnen: |
||||
